Rys historyczny

USTAWA RZĄDOWA-KONSTYTUCJA 3 MAJA-tak brzmi oficjalna nazwa dokumentu, przyjętego w czasie obrad Sejmu Czteroletniego(Wielkiego)w latach 1788-1792.

 Stronnictwo patriotyczne z pomocą króla STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO przygotowało zapisy konstytucji-ostatecznie uchwalonej w dniu 3 maja 1791 roku na Zamku

Królewskim w Warszawie. Dokument regulował ustrój prawny RZECZPOSPOLITEJ OBOJGA
NARODÓW. Była to pierwsza w Europie, a druga na świecie (po konstytucji amerykańskiej) nowoczesna, spisana konstytucja.  Autorami jej byli: Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Stanisław Małachowski-marszałek Sejmu Wielkiego, Ignacy Potocki, Julian Ursyn Niemcewicz i król Stanisław August Poniatowski.

Konstytucja miała uratować państwo oparte na rządach demokracji szlacheckiej, wolnej elekcji i niszczącym liberum veto (pozwalało nawet pojedynczemu posłowi zerwać obrady sejmu i nie dopuścić do żadnych reform).Ustrojem państwa wprowadzonym do aktu prawnego- czyli konstytucji- odtąd miała być monarchia dziedziczna. Konstytucja wprowadzała zrównanie praw osobistych szlachty i mieszczan, znosiła liberum veto, brała chłopów pod ochronę państwa.   

Oparta na trójpodziale władz na ustawodawczą (SEJM),wykonawczą (król i STRAŻ PRAW-rodzaj rządu) oraz wykonawczą (sądy i trybunały). Niestety przetrwała tylko 14 miesięcy. Wybuchła wojna pomiędzy zwolennikami a przeciwnikami reform,  których wsparła armia rosyjska. Został zawiązany spisek-przez część magnatów - do którego przyłączył się niestety król.                  

TARGOWICA -stała się symbolem zdrady. Konstytucja przestała być aktem prawnym decyzją Sejmu w Grodnie-23 listopada 1793 roku, który unieważnił wszystkie decyzje Sejmu Wielkiego oraz zatwierdził II rozbiór Polski. Dwa lata później (w 1795 roku) miał miejsce III rozbiór-Polska przestała istnieć na mapach na długie 123 lata.

KONSTYTUCJA - jakie ma znaczenie?

Wiele osób zadaje sobie pytanie: czy wydarzenia sprzed 230 lat mają jakiekolwiek znaczenie?

Czy taki dokument, jakim jest konstytucja, ma wpływ na moje życie? Otóż ma.

Aktualnie obowiązuje w Polsce KONSTYTUCJA z 1997 roku. Jest to najważniejszy akt prawny państwa, z którym muszą być zgodne wszystkie akty prawne. Na przykład Twoje prawo do edukacji, wypoczynku, wolność słowa, zgromadzeń, wolność wyznania, ochrony zdrowia itd. zapisane są właśnie w konstytucji. Jeżeli w szkole istnieje samorząd szkolny- to jego funkcjonowanie jest oparte o regulamin-potem o Statut Szkoły potem o Ustawę o Systemie Oświaty w końcu o Konstytucję. Jeżeli ktoś złamie prawo, a jego sprawa trafi do sądu-to ma prawo do obrony i sprawiedliwego procesu. Jeśli nie zgadzasz się z jakąś decyzją, masz prawo do wyrażenia swojego zdania lub protestu. Przykłady można mnożyć. Konstytucja opowiada też jak państwo jest zorganizowane- jak działają organy władzy: sejm, senat, prezydent, władze lokalne, Rzecznik Praw Dziecka itd. Warto o tym pamiętać, wspominając pierwszą polską konstytucję. Jak napisał Hugo Kołłątaj: „KONSTYTUCJA 3 MAJA- była ostatnią próbą ratowania tonącego państwa…”.

Święto Konstytucji poprzedzają dwa inne dni:                                                                                                 

1 maja – Święto Pracy, obchodzone na pamiątkę wydarzeń, które miały miejsce w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku, kiedy robotnicy walczyli  o swoje prawa.                                           

2 maja-DZIEŃ FLAGI, kiedy szczególnie przypominamy o szacunku do narodowych barw.